به گزارش قدس آنلاین، کرونا برخی مشاغل را تعطیل کرد، بعضی را به دورکاری فرستاد، عده‌ای را به صورت مجازی گرد هم جمع کرد، اما در این میان نحوه فعالیت خبرنگاران تغییری پیدا نکرد. آن‌ها در این یک سال و نیم اخیر همچنان مجبور بودند در حوادث مختلف حضور یابند، از جلسات مسئولان خبر تهیه کنند و سراغ گروه‌های مختلف جامعه بروند و از وضعیت‌شان بگویند.

۱۷ مرداد و روز خبرنگار بهانه‌ای‌ست تا بتوانیم اندکی به خویش بازگردیم و از تلاش‌های همکاران‌مان بگوییم. از قلم‌هایی که در این ۱۹ ماه از نوشتن بازنماندند و در دل خطر حاضر شدند. بر این اساس گفت‌وگوهایی با همکارانمان در تعدادی از رسانه‌های شهر مشهد داشته و از آنان درباره چالش‌های خبرنگاری در میانه امواج کرونا پرسیدیم.

 حجم کار خبرنگاران سه برابر شده است

الهام مهدی‌زاده، خبرنگار روزنامه شهرآرا معتقد است که کار خبرنگاران در ایام شیوع کرونا بیشتر و خطرناک‌تر شده است. او عنوان می‌کند: کار خبرنگاران حداقل سه برابر شده است. علاوه بر اخبار روزمره که در گذشته وجود داشت، اکنون هرچند ماه با موج‌های خبری کرونا هم مواجه‌ایم و باید درباره شرایط بحرانی که ایجاد می‌شود به مردم اطلاع‌رسانی کنیم و برای این کار هم باید در مکان‌های پرریسکی مانند بیمارستان حاضر شویم. 

از نظر او کار خبر چیزی جز عشق نیست و اگر این عشق نبود خیلی از همکارانش در این کار باقی نمی‌ماندند. برخی از همکارانش تا سه بار هم به کرونا مبتلا شده‌اند. مهدی‌زاده در پاسخ به سوالی درباره امکان انجام کارها به صورت دورکاری می‌گوید: دورکاری به معنای عام کلمه‌اش برای خبرنگاران معنی ندارد؛ چراکه یک ویژگی خبر «تازگی» آن است و اگر قرار باشد در خانه باشیم، چطور متوجه شویم در بیرون چه اتفاقی می‌افتد. همچنین شاید آن چیزی که در خانه تهیه می‌کنیم و مراجعه حضوری نداشته‌ایم با واقعیتی که اتفاق افتاده تطابق نداشته باشد. بنابراین مجبوریم در محل حاضر شویم و در یک نمونه همکار عکاس ما که از بیمارستان بیماران کرونایی گزارشی تصویری تهیه کرد، بعد از آن گزارش در همان بیمارستان بستری شد. این اتفاق شاید اگر برای گروه‌های کاری دیگری می‌افتاد خیلی آن را منعکس می‌کردیم، اما بلندگویی برای خودمان نبودیم. برای همین خیلی از سختی‌هایی که همکاران رسانه‌ای در دوران کرونا متحمل شدند را کسی متوجه نشد.

مهدی‌زاده با انتقاد از شرایط کاری خبرنگاران، بیان می‌کند: اخیراً به این فکر می‌کردم که کاش حرفه‌ دیگری ‌می‌داشتم؛ چراکه حجم رنج‌هایی که از مردم می‌بینم خیلی زیاد است. مثل زمانی که به خانه‌ پاکبانی رفتیم که از کرونا فوت کرده بود و خانواده‌اش اشک می‌ریختند و یا زمانی که به آرامستان رفتیم و کسی جرأت نداشت فرد فوت شده را از ترس کرونا بلند کند. متأسفانه هیچ امکاناتی هم به خبرنگاران داده نمی‌شود؛ چراکه در رسانه‌های ما خبرنگاران پایین‌ترین جایگاه را دارند.

او با مقایسه چارت خبرنگاری رسانه‌های برتر جهانی با رسانه‌های داخلی، اظهار می‌کند: در رسانه‌های دنیا خبرنگاران بالاترین جایگاه را دارند؛ چراکه اگر آن خبرنگار نباشد، آن رسانه هم جایگاهی ندارد. ضعف ما در اینجا این است که اینطور نیست و من با توجه به اینکه تاکنون در ایسنا، فارس، مهر و رسانه‌های مختلفی کار کرده‌ام، می‌گویم که جایگاه خبرنگاران پایین‌ترین جایگاه است و کسی به فکر این گروه نیست. منِ خبرنگار که مدام با دردهای مختلف مردم ارتباط دارم و باید آن‌ها را قبول کنم تا بتوانم درباره‌شان بنویسم، از یک مشاوره روانکاوی ساده هم محروم هستم. رنج‌های مختلف را می‌بینیم، اما باید تحمل کنیم و متأسفانه دم نزنیم.

خبرنگاران پا به پای کادر درمان تلاش کردند

محمدحسام مسلمی، خبرنگار روزنامه خراسان هم می‌گوید که خبرنگاران پا به پای کادر درمان در این ۱۹ ماه تلاش کردند. او عنوان می‌کند که خبرنگاران باوجود تمام خطرات و اضطراب‌هایی که داشتند، برای اینکه اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی جامعه آسیب نبیند در اجتماع حاضر می‌شدند و وظیفه خودشان را انجام می‌دادند. اگرچه به دلیل کرونا بعضی وقت‌ها نمی‌توانستند آن سوژه‌ای که می‌خواهند را پیگیری کنند.

او عنوان می‌کند: انصافاً همه پای کار بودند؛ شاید کادر درمان از لباس مخصوص و امکانات بهداشتی بهره‌مند بود، اما ما تنها سلاح‌مان قلم بود و به میدان می‌رفتیم. شاید برای هر خبرنگار یک بار پدیده مواجهه با یک اپیدمی از جنس کرونا اتفاق بیفتد و مجبور هستیم که دشواری‌ها را تحمل کنیم؛ چراکه این اتفاق‌ها در تاریخ ماندگار می‌شوند. تجارب جدیدی کسب کردیم، اما شغل ما به گونه‌ای نیست که از خانه اخبار را تهیه کنیم. در هنگام دورکاری کیفیت اخبار با کاهش مواجه می‌شود. به علاوه اینکه مسئولان هم گاهی پاسخگو نیستند و روند دریافت خبر به طور کلی به مشکل می‌خورد.

مسلمی خدا را گواه می‌گیرد و تاکید می‌کند: بدون اغراق می‌گویم که نه‌تنها همکاران ما در این مجموعه خبری، بلکه تمامی همکاران استان در این ماه‌های کرونا حتی از سلامتی خودشان گذشتند و جانفشانی کردند تا آنطور که شایسته است اطلاع‌رسانی کنند.تمام خبرنگاران و رسانه‌ها جانانه در کنار کادر درمان و مردم بودند، پا پس نکشیدند و دلسوزانه کار کردند.

کرونا باعث آشنایی بیشتر مسئولان با فضای مجازی شد

میترا عبداللهی خبرنگار خبرگزاری ایرنا از کمتر شدن تعداد برنامه‌های خبری در ایام کرونا خبر می‌دهد. او اعتقاد دارد که کرونا باعث شد مسئولان بیشتر با فضای مجازی آشنا شوند و می‌گوید: پیش از این کمتر پیش می‌آمد تا مسئولی در شبکه‌های اجتماعی پیام صوتی ضبط و ارسال کند و یا از آمار و اطلاعاتش عکسی بدهد، اما در ایام کرونا این اتفاق خیلی انجام می‌شود. حجم تماس‌های تلفنی ما هم افزایش یافته و تا حد امکان تلاش می‌کنیم به صورت تلفنی از مسئولان مصاحبه بگیریم. با این حال همچنان در برخی برنامه‌های خبری ملزم به حضور هستیم.

او بیان می‌کند که حجم برنامه‌های خبری که باید حضوری بروند کمتر شده است، اما این کاهش باعث شده تا حجم اخبار و اطلاعات دریافتی خبرنگاران کم شود و برای جبرانش مجبور به تلاشی مضاعف شوند. عبداللهی متذکر می‌شود: گاهی اوقات باید از جنبه‌های مختلف یک خبر را بررسی کنیم و در شرایط دورکاری این موضوع سخت است. از طرف دیگر هزینه‌ها هم خیلی افزایش پیدا می‌کند. با این وجود به طور کلی با گسترش تکنولوژی شاید دیگر نیازی به حضور میدانی نباشد، بسیاری از ویدئوهایی که این روزها منتشر می‌شود توسط مردم ضبط شده است و خود مردم نوعی رسانه هستند. دورکاری برخی اوقات خدشه‌ای به کار خبر وارد نمی‌کند و اگر چنین بود شبکه‌های خارجی که خبرنگاری در داخل کشور ندارند باید تعطیل می‌شدند.

فعالیت خبرنگاران در روزهای کرونایی با قبل از آن تفاوتی ندارد

رضا طلبی، خبرنگار روزنامه قدس شرایط خبرنگاران را مانند پیش از کرونا توصیف و اظهار می‌کند: شرایط ما مثل گذشته است و حتی در روزهایی که شرایط خیلی قرمز و حاد می‌شد هم ما حضور داشتیم و به طور کلی کمتر از تعداد انگشتان دست به دورکاری رفتیم. اگر سازمان‌ها یا ادارات به مرخصی می‌روند حجم کارشان در منزل پایین است و نوعی مرخصی برایشان محسوب می‌شود، اما ما در خانه هم به صورت ساعتی کار کرده و اخبار را دنبال می‌کردیم. حتی جلساتی که برای پوشش خبری می‌رویم هم تفاوت چندانی با گذشته ندارد و تنها تفاوت این است که افراد ماسک دارند؛ وگرنه حتی در ستاد کرونا استان هم که می‌رفتیم هیچ‌گونه غربالگری یا تستی انجام نمی‌شد. تهیه اقلام بهداشتی خبرنگاران در رسانه‌های مختلف هم با خودشان است. 

او درباره فعالیت‌های خبرنگاران در زمان شیوع کرونا، خاطرنشان می‌کند: خبرنگارها در خط مقدم بوده و هستند و همراه با کادر درمان در بیمارستان‌ها یا جلسات ادارات حضور دارند و بدون هیچ‌گونه منتی کار اطلاع‌رسانی را انجام می‌دهند و تلاش می‌کنند در کمترین زمان خبر به دست مخاطب برسد.

خبرنگاران به دلیل عشق به مردم خطر می‌کنند

مرجان شریعت، خبرنگار خبرگزاری تسنیم از کم لطفی‌ها به خبرنگاران می‌گوید. از اینکه بسیاری از خبرنگاران بیمه، قرارداد و امنیت شغلی ندارند، حق‌التالیف هستند و با نرخ‌های بسیار پایین در حال فعالیت‌اند. او ادامه می‌دهد: در این حدود دو سال که کرونا شیوع پیدا کرده و کار خبرنگاران هم چندین برابر شده، اما حقوق خبرنگاران به هیچ عنوان اضافه نشده است. خبرنگاران به دلیل عشقی که به مردم دارند کماکان خطر می‌کنند و به بیمارستان و جلسات مختلف می‌روند تا مسائل مختلف را به مردم اطلاع دهند. خبرنگاران نمی‌توانند از خانه نسبت به تهیه خبر اقدام کنند؛ چراکه خبرنگار باید در دل میدان حضور داشته باشد. شاید روابط عمومی‌ها بتوانند از خانه اخبار را ارسال کنند، اما این کار برای خبرنگاران حرفه‌ای مقدور نیست.

او همچنین با تقدیر از گزارش‌های برخی همکارانش، عنوان می‌کند: برخی از خبرنگاران و رسانه‌ها عالی بودند و گزارش‌های خیلی خوبی منتشر کردند که در حد نوشته هم باقی نماند، چاره‌ساز بود و خیلی از مشکلات از طریق این گزارش‌ها برطرف شد. خبرنگاران در طول سال خیلی کم از خودشان می‌گویند و همیشه پیگیر مسائل و مشکلات دیگران هستند، امیدوارم نهادهای مرتبط با خبرنگاران هم نسبت به مشکلات خبرنگاران اقدام کنند و مثلا خانه مطبوعات که در سال‌ برخی اقدامات را انجام داده، این فعالیت‌ها را صرفاً به اعضاء خانه مطبوعات محدود نکرده و برای تمامی اهالی رسانه باشد.

خبرنگاران می‌توانستند بیشتر به مسائل اقتصادی بپردازند

فرزانه زراعتی، خبرنگار خبرگزاری فارس معتقد است که خبرنگاران در دوره کرونا می‌توانستند بهتر عمل کنند و ادامه می‌دهد: نمی‌توان گفت خبرنگاران به صورت ۱۰۰ درصدی در این مدت خوب عمل کردند و من به عملکرد خودمان نمره ۶۰ یا ۷۰ می‌دهم؛ چراکه به نظرم روی مسائل اقتصادی بیشتر می‌توانستیم مانور دهیم مانند مشکلاتی که در این یک و نیم سال برای حوزه تولید ایجاد شد. 

او با اشاره به حجم فعالیت‌هایش در دوره کرونا، اظهار می‌کند: برنامه‌های حضوری بسیار کمتر شده است، اما خبرنگاران نمی‌توانند به صورت دورکاری فعالیت کنند. به‌ نظر من یک خبرنگار زمانی می‌تواند گزارش خوب ارائه کند که در میدان و جامعه حضور یابد و دورکاری‌ها برای حرفه ما خیلی خوشایند نیست. همچنین امکانات تحریریه‌ها برای حرفه‌ای‌تر شدن مطالب خبرنگاران خیلی مفید است.

صدای خبرنگاران شنیده نمی‌شود

مصطفی صارمی‌نیا، خبرنگار ایسنا تاکید می‌کند که تعامل روابط عمومی‌ها با خبرنگاران در دوره کرونا بیشتر شده است و می‌گوید: برخی آفیش‌ها همچون جلسات علنی شورای شهر به صورت مجازی هم پخش می‌شود، اما این مجازی شدن باعث می‌شود که حواشی آن برنامه و مصاحبه‌هایی که می‌شد پس از اتمام برنامه گرفت را از دست بدهیم.

او درباره کیفیت برنامه‌های خبری عنوان، می‌کند: در بسیاری از برنامه‌های خبری پروتکل‌های بهداشتی رعایت نمی‌شود که مراسم تشییع پیکر استاد محمدرضا شجریان و انتخابات از مهمترین نمونه‌های آن است. به طور کلی فعالیت ما با قبل از کرونا تغییر چندانی نداشته است. همچنین باید توجه کنیم که اگر در خانه نباشیم، در خطر هستیم، اما خبرنگارها نمی‌توانند در منزل بمانند. خبرنگار باید بین مردم و دل جامعه باشد تا بداند مشکلات مردم چیست. همچنین در تحریریه‌ست که گردش اطلاعات وجود دارد و اطلاعات خبرنگاران به روز می‌شود و بهتر در جریان اخبار قرار می‌گیرند.

صارمی با انتقاد از مسئولان بیان می‌کند: در ۱۹ ماه اخیر خبرنگاران رسانه‌های مختلف گزارش‌های زیاد و خوبی از مشکلات و چالش‌های گروه‌های مختلف مردم منتشر کردند، اما متاسفانه صدای خبرنگاران شنیده نمی‌شود و مسئولان نسبت به این گزارش‌ها بی‌توجهی می‌کنند.

اطلاع‌رسانی سهم مهمی در مبارزه با کرونا دارد و امری‌ست که به واسطه فعالیت هر چه بیشتر خبرنگاران تحقق می‌یابد. اگرچه عشق به آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی برای مردم، خبرنگاران را در این حوزه روحیه می‌دهد و یاری می‌کند، اما برطرف کردن مشکلات این صنف و رفتاری در شأن این گروه می‌تواند مسیر انعکاس مطالبات مردم را هموار کند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا